Sztuka krytyczna

Sztuka krytyczna – termin ten określa głównie nurt w polskiej sztuce lat 90. Obejmuje on zjawiska artystyczne poprzez które wyrażało się swój sprzeciw i komentowało krytycznie sytuacje społeczne, ekonomiczne i polityczne po transformacji ustrojowej w 1989 roku. Poniżej znajdziesz więcej informacji.

Sztuka krytyczna to społeczne zaangażowanie artystów

Termin „sztuki krytycznej” ma też związek z absolwentami tzw. „Kowalni” z początku lat 90. Była to pracownia rzeźby prof. Grzegorza Kowalskiego na ASP w Warszawie. W Polsce termin ten obejmuje także różne działania artystów aktywnych politycznie oraz z nurtu tzw. sztuki ciała w latach 70. i 80.

Pierwsze wystawy i przedstawiciele sztuki krytycznej

Do przedstawicieli polskiej sztuki krytycznej lat 90. należeli m.in. Anna Baumgart, Marta Deskur, Paweł Althamer, Grzegorz Klaman, Katarzyna Górna, Konrad Kuzyszyn, Zbigniew Libera, Joanna Rajkowska, Robert Rumas czy Artur Żmijewski.

Pierwsze wystawy reprezentujące nurt krytyczny odbyły się w Polsce w 1993 oraz w 1995 roku. Podstawowe strategie artystyczne nurtu krytycznego to zawłaszczanie języka różnych dyskursów (np. marketingowego) oraz cytowanie ich w innym kontekście, wyszukiwanie przypadków społecznego wykluczania, tropienie paradoksów czy niekonsekwencji.

Polska krytyka artystyczna w okresie transformacji

Lata 1988-1997 to czas ważnych w historii Polski i Europy wydarzeń. Reformy gospodarcze Mieczysława Wilczka, Mieczysława Rakowskiego i Leszka Balcerowicza były początkiem kapitalistycznego przeobrażania krajowej gospodarki. Ważnym wydarzeniem były też częściowo wolne wybory w 1989 roku, które uznano za początek systemu demokratycznego w Polsce.

W Niemczech z kolei, w 1990 roku upadł mur berliński, a kontakty między Wschodem i Zachodem Europy stały się prostsze i częste. Lata 90. XX wieku to okres transformacji ustroju, gospodarki, społeczeństwa czy kultury. Z tego czasu zgromadzono bogatą dokumentację dyskursów krytyki artystycznej w Polsce lat transformacji. Jedną z ciekawszych tego typu publikacji jest „Art of Liberation: Studium prasoznawcze 1988-2018, tom 1: 1988-1997” Zbigniewa Libery. Antologia ta obejmuje teksty prasowe obejmując lata 1988-1997.

Libera interesował się przekazami mediów papierowych, co pokazał w cyklach „Pozytywy” (2001–2003) czy „Mistrzowie” (2003) oraz „Albumy fotograficzne” (2004). Nawiązywał do prasowej fotografii reporterskiej, do szpalty „Gazety Wyborczej”, a także przefotografował zdjęcia z pojedynczych wydań kilku gazet.

Kiedy czyta się teksty krytyki artystycznej z lat 90., z dzisiejszej perspektywy ważne wydaje się rozdzielenia sztuki wysokiej od kultury popularnej – trzeba zaznaczyć akcent na elitarność artystycznej twórczości.

Czytaj więcej tutaj: https://magazynszum.pl/dyskurs-polskiej-krytyki-artystycznej-w-okresie-transformacji/

fot.